Танып белү бозылуы, аеруча кан тамырларының танып белү бозуы, гипертония, шикәр диабеты һәм гиперлипидемия кебек цереброваскуляр куркыныч факторлары булган кешеләргә кагыла. Ул танып белү төшү спектры буларак күрсәтелә, йомшак танып белү бозудан алып деменсиягә кадәр, күбесенчә цереброваскуляр авырулар белән бәйле, шул исәптән инсульт кебек ачык шартлар, ак матдәләр лезониясе һәм хроник баш мие ишемиясе кебек нечкә шартлар. Бу авыруны эффектив идарә итү өчен, иртә интервенция һәм дәвалау бик мөһим.
Кан тамырларының танып белүен бозуны аңлау
Тамыр танып белү бозуны ике төп төргә бүлеп була:
1. Деменсия булмаган кан тамырлары танып белү бозуы
Пациентлар, гадәттә, цереброваскуляр авырулар өчен куркыныч факторлар белән танышалар һәм деменсия критерийларына туры килмәгән йомшак танып белү дефицитларын күрсәтәләр. Танып-белү төшүе кинәт яки әкренләп күренергә мөмкин, еш кына хәтернең кимүе, абстракт фикерләү, хөкем итү, шәхес үзгәрүләре белән бергә булырга мөмкин. Шулай да, көндәлек яшәү сәләте, гадәттә, сакланып кала.
2. Кан тамырлары деменсиясе
Беренче чиратта 60 яшьтән соң була, бу төр деменсия еш инсульт тарихы алдыннан була һәм деменсия критерийларына туры килгән танып белү функциясенең прогрессив начарлануы белән характерлана. Пациентлар башкару функцияләрендә зур бозулар кичерергә мөмкин - максат кую, планлаштыру, проблемаларны чишү - кыска вакытлы хәтер һәм исәпләү сәләтләренең сизелерлек кимүе. Неврологик симптомнар белән бергә ваемсызлык, телдән аралашу кимү, борчылу, кәеф бозу булырга мөмкин.
Гомуми дәвалау ысуллары
Тамыр танып белү бозу прогнозы иртә диагноз белән сизелерлек яхшыра. Дәвалау стратегиясе түбәндәгеләрне үз эченә ала:
1. Этиологик дәвалау
Ereереброваскуляр авыруны һәм аның куркыныч факторларын чишү һәм дәвалау - кан тамырларының танып белү бозуларын идарә итүнең нигез ташы. Бу антиплателет терапиясе, липидны киметүче дәвалау, гипертония һәм диабет белән идарә итүне үз эченә ала.
2. Танып-белү симптомы белән идарә итү
Донепезил кебек холинестераз ингибиторы, һәм NMDA рецептор антагонистлары, Мемантин кебек, кан тамырлары деменсиясе пациентларында танып белү функциясен яхшыртырга мөмкин. Ләкин, деменсия булмаган кан тамырларының танып-белү бозуындагы эффективлыгы аңлашылмый кала. Өстәмә дәвалау чараларында Е витамины, С витамины, Гинкго билоба экстрактлары, Пирасетам һәм Никерголин булырга мөмкин.
3. Симптоматик дәвалау
Депрессия симптомнарын күрсәткән пациентлар өчен сайлап алынган серотонинны кире кайтару ингибиторы (SSRI) файдалы булырга мөмкин. Оланзапин һәм Рисперидон кебек антипсикотик дарулар галлюцинацияләрне, алдануларны, кискен тәртип бозуларны кыска вакытлы идарә итү өчен билгеләнергә мөмкин.
Гипербарик кислород терапиясенең роле
Гипербарик кислород терапиясе (HBO) танып белү бозулары булган кешеләрдә баш мие функциясен көчәйтү өчен яңа интервенция буларак игътибарга лаек.Аның терапевтик механизмнары:
1. Кислород дәрәҗәсен арттыру
HBO кислород күләмен һәм өлешчә басымны арттыра, кислород диффузиясен яхшырта һәм зарарланган ми тукымаларына кан белән тәэмин итүне көчәйтә, хәтер һәм психик статуска файда китерә.
2. Кызыл кан күзәнәкләренең үзенчәлекләре
Ул гематокритны киметә һәм кызыл кан күзәнәкләренең сыгылучылыгын арттыра, шуның белән канның ябышлыгын киметә.
3. Ишемик өлкәләрне торгызу
HBO ишемик пенумбраның торгызылуына ярдәм итә,нейрорековка һәм яңаруны җиңеләйтү.
4. Реперфузия җәрәхәтләрен киметү
Оксидатив стрессны йомшартып һәм ялкынландыргыч арадашчы җитештерүне киметеп, HBO нейрон тукымаларын зыяннан сакларга булыша.
5. Нейроваскуляр динамиканың яхшыруы
HBOбаш мие гемодинамикасын оптимальләштерә, эндоген BDNFны арттыра, танып белү функциясен көчәйтә.
6. Кан-ми барьерының үткәрүчәнлеген яхшырту
Ул кан-ми барьерының үткәрүчәнлеген арттыра, наркотикларның эффективлыгын һәм үзләштерү тизлеген арттыра.
Йомгаклау
Тамыр танып белү бозу зур проблемалар тудыра, ләкин иртә диагностикалау һәм интервенция уңай нәтиҗәләргә китерергә мөмкин. Гипербарик кислород терапиясе танып белү функциясен яхшырту һәм баш миен алга таба төшүдән саклау өчен өметле юл тәкъдим итә.
Пост вакыты: 02-2024 декабрь