Нейродженератив авырулар(NDDs) баш мие яки умыртка баганасы эчендә зәгыйфь нейрон популяцияләренең прогрессив яки өзлексез югалуы белән характерлана. НДД классификациясе төрле критерийларга нигезләнеп ясалырга мөмкин, шул исәптән нейродженерациянең анатомик бүленеше (мәсәлән, экстрапирамидаль бозулар, фронтотемпораль дегерация, яки спиносеребеллар атаксиясе), төп молекуляр аномальлекләр (амилоид-β, прион, тау, яки α-синуклеин), яки төп клиник үзенчәлекләр (паркинсон авыруы, амилот). Классификация һәм симптом презентациясендә бу аермаларга карамастан, Паркинсон авыруы (ПД), Амиотрофик Латаль Склероз (ALS), Альцгеймер авыруы (AD) кебек нейрональ дисфункциягә һәм ахыр чиктә күзәнәк үлеменә китерә торган уртак процесслар уртак.
Бөтен дөнья буенча миллионлаган кеше NDD'лар тәэсирендә, Бөтендөнья сәламәтлек саклау оешмасы фаразлавынча, 2040 елга бу авырулар үсеш алган илләрдә үлемнең икенче төп сәбәбе булыр. Аерым авырулар белән бәйле симптомнарны җиңеләйтү һәм идарә итү өчен төрле дәвалау ысуллары булса да, бу шартларның үсешен акрынайту яки дәвалау өчен эффектив ысуллар читтә кала. Соңгы тикшеренүләр дәвалау парадигмаларының симптоматик идарә итүдән күзәнәкнең саклау механизмнарын куллануга күчүен күрсәтә. Зур дәлилләр шуны күрсәтә: оксидиатив стресс һәм ялкынлану нейродженерациядә төп роль уйный, бу механизмнарны кәрәзле саклау өчен критик максат итеп куя. Соңгы елларда нигез һәм клиник тикшеренүләр гипербарик кислород терапиясенең (HBOT) нейродженератив авыруларны дәвалау потенциалын ачты.
Гипербарик кислород терапиясен аңлау (HBOT)
HBOT гадәттә 1 абсолют атмосферага (АТА) басымны арттыруны үз эченә ала - диңгез өслегендәге басым - 90-120 минут дәвамында, еш эшкәртелгән конкрет шартларга карап берничә сессия таләп итә. Airава басымы көчәйтелгән күзәнәкләргә кислород җибәрүне яхшырта, бу үз чиратында тамыр күзәнәкләренең таралышын стимуллаштыра һәм кайбер үсеш факторлары белән арадашлашкан дәвалау процессларын көчәйтә.
Башта, HBOT куллану Бойль-Мэриотт законы нигезендә ясалган, ул газ пычракларының басымга бәйле кимүен, тукымалардагы кислород дәрәҗәсенең өстенлекләрен күрсәтә. HBOT җитештергән гипероксик халәттән файда китерә торган билгеле бер патология бар, алар арасында некротик тукымалар, нурланыш җәрәхәтләре, травма, яну, бүлмә синдромы, һәм газ гангренасы, су асты һәм гипербарик медицина җәмгыяте күрсәткәннәр арасында. Шунысы игътибарга лаек, HBOT шулай ук колит һәм сепсис кебек төрле ялкынсыну яки йогышлы авыру модельләрендә яраклаштырылган дәвалау рәвешендә эффективлык күрсәтте. Аның ялкынсынуга каршы һәм оксидиатив механизмнарын исәпкә алып, HBOT нейродженератив авыруларны дәвалау ысулы буларак зур потенциал тәкъдим итә.
Нейродженератив авыруларда гипербарик кислород терапиясенең преклиник тикшеренүләре: 3 × Tg тычкан моделеннән аңлатмалар
Искиткеч тикшеренүләрнең берсеАльцгеймер авыруының (AD) 3 × Tg тычкан моделенә юнәлтелде, бу танып белү дефицитын яхшыртуда HBOTның терапевтик потенциалын күрсәтте. Тикшеренүләрдә 17 айлык ир-ат 3 × Tg тычканнар катнашкан, 14 айлык ир-ат C57BL / 6 тычкан белән идарә итә. Тикшеренү күрсәткәнчә, HBOT танып белү функциясен яхшыртып кына калмыйча, ялкынсынуны, тактаны һәм Тау фосфориляциясен сизелерлек киметкән - AD патологиясе белән бәйле критик процесс.
HBOT-ның саклагыч эффектлары нейроинфламатизмның кимүе белән бәйле. Моны микроглиаль таралуның кимүе, астроглиоз һәм ялкынсынучан цитокиннар сигриясе раслады. Бу ачышлар HBOTның танып-белү сәләтен көчәйтүдә икеләтә ролен ассызыклый, шул ук вакытта Альцгеймер авыруы белән бәйле нейроинфламатория процессларын йомшартуда.
Тагын бер преклиник модель 1-метил-4-фенил-1,2,3,6-тетрахидропиридин (MPTP) тычканнарын кулланды, нейрональ функциядә һәм мотор мөмкинлекләрендә HBOT-ның саклау механизмнарын бәяләү өчен. Нәтиҗә күрсәткәнчә, HBOT бу тычканнарда моторның активлыгын һәм тотрыклылыгын арттырган, митохондрия биогенез сигнализациясенең артуы белән корреляцияләнгән, аеруча SIRT-1, PGC-1α, TFAM. Бу HBOTның нейропротектив эффектларында митохондрия функциясенең мөһим ролен күрсәтә.
Нейродженератив авыруларда HBOT механизмнары
HBOT-ны NDD-лар өчен куллануның төп принцибы кислород белән тәэмин ителешнең кимүе һәм нейродженератив үзгәрешләргә сизгерлек арасындагы бәйләнештә тора. Гипоксиа-индуктив фактор-1 (HIF-1) транскрипция факторы буларак үзәк роль уйный, кәрәзле адаптацияне аз кислород киеренкелегенә җайлаштыра һәм төрле NDDларда катнаша, шул исәптән AD, PD, Хантингтон авыруы, һәм ALS, аны наркоманиянең мөһим максаты итеп билгели.
Күп нейродженератив бозулар өчен яшь зур куркыныч факторы булганга, HBOTның картайган нейробиологиягә тәэсирен тикшерү бик мөһим. Тикшеренүләр күрсәткәнчә, HBOT сәламәт өлкән предметларда яшь белән бәйле танып белү дефицитын яхшырта ала.Моннан тыш, хәтернең начарлыгы булган олы яшьтәге пациентлар HBOT тәэсиреннән соң танып-белү камилләшүен һәм баш мие кан агымының артуын күрсәттеләр.
1. HBOTның ялкынсынуга һәм оксидиатив стресска йогынтысы
HBOT баш мие начар эшләгән пациентларда нейроинфламатизмны җиңеләйтү сәләтен күрсәтте. Ул ялкынсынуга каршы цитокиннарны (IL-1β, IL-12, TNFα, IFNγ кебек) ялкынсынуга каршы цитокиннарны көйләүгә ия (IL-10 кебек). Кайбер тикшерүчеләр HBOT тудырган реактив кислород төрләренең (ROS) терапиянең берничә файдалы эффектын арадаш итүне тәкъдим итәләр. Димәк, басымга бәйле күпчелекне киметү һәм югары тукымалы кислород туендыруыннан кала, HBOT белән бәйләнгән уңай нәтиҗәләр өлешчә җитештерелгән ROS физиологик роленә бәйле.
2. HBOTның апоптозга һәм нейропротекциягә тәэсире
Тикшеренүләр күрсәткәнчә, HBOT p38 митоген-активлаштырылган белок киназының (MAPK) гиппокампаль фосфориляциясен киметә ала, соңыннан танып белүне яхшырта һәм гиппокампаль зыянын киметә ала. Ике үзенчәлекле HBOT һәм Ginkgo билоба экстракты белән берлектә Bax экспрессиясен һәм каспаз-9/3 активлыгын киметү табылды, нәтиҗәдә aβ25-35 китереп чыгарган кимергеч модельләрдә апоптоз темплары кимеде. Моннан тыш, тагын бер тикшеренү күрсәткәнчә, HBOT шартлы рәвештә баш мие ишемиясенә каршы толерантлык, SIRT1 экспрессиясен арттыру механизмнары, көчәйтелгән B күзәнәк лимфомасы 2 (Bcl-2) дәрәҗәсе һәм актив каспаз-3 кимегән, HBOT нейропротектив һәм анти-апоптотик үзлекләрен күрсәтә.
3. HBOTның әйләнешкә йогынтысы һәмНейрогенез
HBOT предметларын ачу кран-кан тамырлары системасына берничә эффект белән бәйле, шул исәптән кан-ми барьерының үткәрүчәнлеген көчәйтү, ангиогенезны пропагандалау һәм шешне киметү. Токымнарга кислород белән тәэмин итүне арттыру белән беррәттән, HBOTтамыр формалашуга ярдәм итәкан тамырлары эндотелиясе үсеш факторы кебек транскрипция факторларын активлаштырып һәм нейрон тамыр күзәнәкләренең таралышын стимуллаштырып.
4. HBOT эпигенетик эффектлары
Тикшеренүләр ачыклаганча, кеше микроваскуляр эндотелия күзәнәкләренең (HMEC-1) гипербарик кислородка тәэсире 8101 генны сизелерлек көйли, шул исәптән көйләнгән һәм көйләнмәгән экспресслар, антиоксидант җавап юллары белән бәйле ген экспрессиясенең үсүен күрсәтә.
Йомгаклау
HBOT куллану вакыт узу белән зур уңышларга иреште, аның клиник практикада булуын, ышанычлылыгын, куркынычсызлыгын раслады. HBOT NDD-лар өчен ярлыксыз дәвалау рәвешендә өйрәнелсә дә һәм кайбер тикшеренүләр үткәрелсә дә, бу шартларны дәвалауда HBOT практикаларын стандартлаштыру өчен катгый тикшеренүләр кирәк. Алга таба тикшеренүләр оптималь дәвалау ешлыкларын билгеләү һәм пациентлар өчен файдалы эффектларның дәрәҗәсен бәяләү өчен бик мөһим.
Йомгаклап әйткәндә, гипербарик кислород һәм нейродженератив авырулар киселеше терапевтик мөмкинлекләрдә перспектив чикне күрсәтә, клиник шартларда дәвамлы эзләнүләр һәм раслауны гарантияли.
Пост вакыты: 16-2025 май